اوج شکوفایی هنر معماری اسلامی را در بنای قدیمی ترین مساجد ایران می توان جستجو کرد. این مساجد با قدمتی طولانی، تحولات بسیاری را به خود دیده اند که از صدر اسلام تاکنون به عنوان مرکز عبادت جمعی و کانون فرهنگی و اجتماعی مسلمانان به شمار می روند. در ادامه علاوه بر معرفی قدیمی ترین مسجدهای ایران در شهرهای مختلف به بررسی تفاوت معماری آنها با مساجد مدرن و امروزی و نیز چگونگی رزرو مساجد در مشهد برای برگزاری مراسم مختلف به کمک وب سایت تشریفات شمس خواهیم پرداخت.
اولین و قدیمی ترین مسجد ایران در کدام شهر ساخته شد؟
با وجود اختلاف نظر میان باستان شناسان درباره اولین و قدیمی ترین مسجد ایران عده ای ساخت آن را به نیمه اول قرن هجری؛ یعنی درست با ورود اسلام و هنگام خلافت عمر نسبت داده اند که هم اکنون این مسجد در روستای فهرج شهر یزد قرار دارد. از طرفی عده ای ساخت اولین مسجد ایران را مربوط به شهر دامغان و دوره ساسانیان می دانند. البته ساخت مسجد جامع دزک سراوان واقع در استان سیستان و بلوچستان نیز به گفته برخی باستان شناسان، متعلق به نیمه اول قرن هجری و هم دوره با مسجد جامع فهرج یزد می باشد. امروزه مسجد تاریخانه دامغان بیشتر برای بازدید و گردشگری کاربرد دارد، اما؛ در مسجد فهرج یزد همچنان نماز خوانده می شود و ظاهرا این مسجد، به قدیمی ترین مسجد در ایران معروف است.
قدیمی ترین مساجد ایران کدامند؟
در زیر لیستی از قدیمی ترین مساجد ایران را تهیه کرده ایم. بد نیست بدانید در ایران مساجد زیبا با معماری خارق العاده و ساختار حرفه ای زیادی وجود داشته و دارد که قدمت برخی از آن ها به سال های صدر اسلام می رسد. برخی از قدیمی ترین مساجد در ایران عبارتند از:
- مسجد جامع فهرج یزد
- مسجد تاریخانه دامغان
- مسجد جامع دزک سراوان
- مسجد جامع عتیق شیراز
- مسجد کبیر قزوین
- مسجد جامع عتیق اصفهان
- مسجد جامع کاشان
- مسجد جامع ارومیه
- مسجد جامع تبریز
- مسجد جمعه بوشهر
شما عزیزان می‌توانید اطلاعات بیشتر در مورد 5 مسجد قدیمی که از تاریخی ترین مسجدهای ایران در شهرهای مختلف به شمار می روند، در ادامه همین بخش جستجو کنید.
1- مسجد جامع فهرج؛ قدیمی ترین مسجد ایران در یزد
مسجد جامع فهرج یزد با بنای تاریخی 1400 ساله، قدیمی ترین مسجد ایران و تنها مسجد به جا مانده از قرن اول هجری می باشد. تاریخچه مسجد فهرج یزد از روی نقشه آن، نوع تزیینات و نیز قرار گرفتن محراب در محور عرضی، به صدر اسلام و پس از فتح یزد به دست سپاهیان اسلام بر می گردد. این مسجد با قدمتی دراز، تنها مسجد در جهان است که تاکنون ساختمان آن بدون تغییر مانده و در 30 کیلومتری جنوب شرقی یزد قرار دارد و از مکان های دیدنی روستای فهرج نیز به حساب می آید. جنس ساختمان مسجد از خشت و گل است و در آن هیچ اثری از کاشی کاری، گنبد و کتیبه وجود ندارد. مسجد فهرج در تاریخ 30 آذر 1349 در فهرست آثار ملی ایران با شماره ثبت 906 به درج رسید و امروزه به عنوان قدیمی ترین مسجد در ایران از آن یاد می شود.
2- مسجد تاریخانه دامغان؛ دومین مسجد قدیمی ایران
مسجد تاریخانه دامغان از مساجد سده های آغازین اسلام و نیز جزء مساجد قدیمی ایران به حساب می آید. پیشینه بنای اولیه مسجد تاریخانه ، به اواسط قرن دوم هجری؛ یعنی درست به زمان پایان حکومت بنی امیه و آغاز حکومت عباسی باز می گردد که قبل از تسلط اعراب به ایران، این مکان آتشکده بوده و بعدها در سده دوم هجری به مسجد تبدیل شده است. این مسجد در خیابان شهید مطهری شهر دامغان قرار گرفته و امروزه جزء مکان ها و ابنیه‌های تاریخی شهر دامغان به حساب می آید و به مسجد چهل ستون به خاطر داشتن ستون های زیاد نیز معروف است. شیوه معماری این مسجد از شیوه ساخت بناهای دوره ساسانیان الگو برداری شده و دربردارنده یک حیاط مرکزی و یک صحن است که اطراف آن از رواق های سرپوشیده تشکیل شده است. دومین مسجد قدیمی ایران در تاریخ 15 دی 1310 با شماره ثبت 80 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
3- مسجد جامع دزک سراوان؛ کهن ترین مسجد ایران
مسجد جامع دزک؛ کهن ترین مسجد ایران بعد از فهرج و تاریخانه به حساب می آید که در شهرستان سراوان واقع شده است. این مسجد به عنوان تنها مسجد سراوان تا قبل از سال 1307 به حساب می آمد و تاریخچه آن مربوط به اوایل اسلام است و توسط فردی به نام شرویس بنا شده است. نقشه مسجد جامع دزک ، درست مشابه مسجد فهرج و تاریخانه بوده و ساختمان آن را رواق های سرپوشیده فرا گرفته است. این مسجد امروزه از جاذبه های ارزشمند استان سیستان و بلوچستان به حساب می آید و در لیست سه مسجد قدیمی ایران قرار دارد. این اثر در تاریخ 12 اردیبهشت 1377 در ردیف آثار ملی ایران با شماره ثبت 2012 به ثبت رسید.
4- مسجد جامع عتیق؛ قدیمی ترین مسجد ایران در شیراز
مسجد جامع عتیق که به مسجد جمعه و آدینه در شهر شیراز معروف است؛ یکی از سه مساجد تاریخی و بزرگ ایران به حساب می آید که شاه ابواسحاق اینجو در سال 752 هجری قمری آن را بنا نمود. این مسجد علاوه بر عملکرد مذهبی، نقش سیاسی - اجتماعی داشته و اولین هسته مذهبی شهر شیراز به حساب می آید. مسجد جامع عتیق شیراز، دارای 6 ورودی بوده که مهمترین آن در ضلع شمالی این مسجد واقع شده است. از طرفی این مسجد در شرق حرم شاهچراغ قرار داشته و به این ترتیب یکی از ورودی های آن، از داخل حیاط حرم شاهچراغ است و با دارا بودن پیشینه تاریخی، جزء قدیمی ترین مساجد ایران در شهر شیراز به حساب می آید.
5- مسجد کبیر قزوین؛ بزرگترین و اولین مسجد جامع ایران
بزرگترین و قدیمی ترین مسجد جامع ایران در شهر قزوین جای گرفته است که با نام های مسجد جامع عتیق و مسجد جامع کبیر نیز شناخته می شود. سبک معماری این مسجد تشابه زیادی به بناهای ساخته شده در دوران سلجوقی و صفوی داشته که در فهرست نخستین مساجد چهار ایوانی ایران نیز قرار دارد. مسجد جامع عتیق قزوین از چهار در ورودی و صحن تشکیل شده که برای هر یک، ایوان بزرگی ساخته شده است و از جمله آثار زیبای معماری اسلامی و سنتی ایران به حساب می آید. این اثر بزرگ و تاریخی در دی ماه 1310 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اگر در مشهد سکونت دارید و به دنبال رزرو مسجدی بزرگ در یکی از بهترین خیابان های این شهر هستید که ظرفیت آن پاسخگوی مراسم های مذهبی بالای 800 نفر باشد به شما مسجد طالقانی مشهد را پیشنهاد می کنیم. برای رزرو این مسجد، کافیست از طریق یکی از راه های ارتباطی با مشاوران تشریفات شمس در ارتباط باشید و یا در صورت پاسخگویی سریع با شماره های ۰۹۱۵۰۶۰۶۲۰۶ - ۰۹۱۵۲۴۵۳۹۶۹ تماس بگیرید. تشریفات شمس با داشتن سابقه ی درخشان در برگزاری هرچه باشکوه تر مراسمات مذهبی با برخورداری از کادری مجرب برای پذیرایی مجلل از مهمانان در کنار شماست که می توانید پس از مشاهده نمونه کارهای پک پذیرایی ترحیم مشهد با تزیینات ویژه، انواع سفارشات خود شامل؛ میز آرایی، گل آرایی، شمع آرایی و میوه آرایی مجلستان را با اطمینان خاطر به طراحان با تجربه و با سلیقه مجموعه تشریفات شمس بسپارید.
تفاوت معماری مساجد قدیمی ایران با مساجد مدرن امروزی
طراحی مساجد به سبک مدرن و امروزی نسبت به معماری قدیمی ترین مساجد ایران ، دستخوش تحولات بسیاری قرار گرفته و دارای معضلات زیادی می باشد. انتقال حوض به وضوخانه در زیرزمین مساجد، حذف الگوی چهار ایوانی، حذف کامل گنبد خانه و از میان برداشته شدن الگوهای دیگر همچون حیاط به عنوان فضای آزاد، از جمله تحولات مهم در ساخت فضای مساجد مدرن به شمار می آید. به این ترتیب با تغییر در تمدن ها و فرهنگ ها، طراحی سنتی معماری مسجدها نیز توسعه یافته و با تغییرات زیادی همراه بوده است. مثلا طراحی بنای مسجد اخوان؛ به گونه ایست که به وضوح می توان در معماری آن، تغییر و تحولات نامبرده شده را مشاهده کرد. این مسجد در حال حاضر در حاشیه خیابان گلستان واقع شده و جزء مساجد مدرن مشهد به حساب می آید. برای رزرو مسجد اخوان مشهد روی لینک مورد نظر کلیک کنید.
معرفی بزرگترین و قدیمی ترین مسجد ساخته شده در شهر مشهد
مسجد گوهرشاد قدیمی ترین مسجد ساخته شده در شهر مشهد، بدون اغراق یکی از شاهکارهای معماری اسلامی و نیز جاذبه های گردشگری ایران به حساب می آید که این مسجد در جنوب حرم امام رضا(ع) واقع شده است. پیشینه مسجد گوهرشاد مشهد متعلق به دوره تیموریان بوده و اکنون جزء پر بازدیدترین و بزرگترین مساجد قدیمی ایران به شمار می رود. بنای مستحکم گوهرشاد به صورت چهار ایوانی ساخته شده و دارای دو درب ورودی و خروجی می باشد.
چنانچه به دنبال رزرو بهترین و بزرگترین مساجد هستید، به صفحه مسجد توفیق مشهد بروید و پس از ارزیابی ظرفیت، امکانات، موقعیت و به طور کلی جهت اطلاع از هزینه اجاره مسجد برای برگزاری مراسم گوناگون و جزئیات بیشتر می توانید با مشاوران تشریفات شمس تماس بگیرید و در صورت تمایل برای تاریخ مورد نظر، این مسجد را رزرو کنید.
